Şap hastalığı, çift toynaklı hayvanlarda sıkça rastlanan ve bulaşıcı olan bir hayvansal hastalıktır. Halk arasında "dabak" veya "tabak" olarak da bilinir. Bu hastalık, hem yabani hem de evcil hayvanlarda görülebilir ve ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi olabilir. Özellikle küçük ve yeni doğmuş hayvanlarda kronik durumda ölüm vakaları ortaya çıkabilir. Viral bir hastalık olan şap, sütte kayba neden olduğu için tespit edildiğinde gerekli önlemlerin alınması elzemdir. Hastalığın mortalitesi düşük olmasına rağmen, yüksek bir morbidite oranına sahiptir, bu da hastalığın öldürücü olmamakla birlikte hızla yayılmasına yol açar. Şap hastalığının insanlara bulaşma olasılığı çok düşüktür.

Şap hastalığı iki ana yolla bulaşır ve yayılır:

Hastalığın bulunduğu ortamda hayvan altlığı, su kabı gibi ekipmanlar aracılığıyla diğer hayvanlara bulaşabilir. Ahır gibi alanlarda süt sağma makineleri, zincirler veya kaşıklar gibi aletlerin dezenfekte edilmeden kullanılması da yayılma riskini artırır. Bu nedenle kullanılan aletlerin dezenfekte edilmesi önemlidir.

Şap hastalığının belirtileri genellikle kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar. Büyükbaş hayvanlarda kuluçka dönemi bir hafta kadar sürerken, koyunlarda beş gün içinde belirtiler görülmeye başlar. Hastalığın bulaşmasıyla hayvanda yüksek ateş gözlenir. Süt veren hayvanlarda süt kaybı yaşanır. Sürü halinde yayılma esnasında hastalıklı hayvanın sürüden geride kalması gibi problemler gözlenir. Ayrıca hayvanda iştahsızlık ve yem yememe görülür.

Hastalığın vücuda girdiği bölgede "Premier aft" adı verilen lezyonlar oluşur. Bu lezyonlar, hayvanın ağız boşluğunda, yanaklarında veya tırnak arasında yer alabilir. Ayrıca meme dokusunda da lezyonlar görülebilir. Hayvanın ağız bölgesinde kızarıklık, dilde soyulma ve dilin dışarı çıkması gibi belirtiler de kendini gösterir. Bazı hayvanlarda tırnak düşmesine ve tırnakta yara oluşmasına sebebiyet verir. Memede bulunan lezyonlar nedeniyle süt verimi düşer ve hayvan buzağısını emmesine izin vermez. Küçük hayvanlarda hastalık aniden ölümlere yol açabilir. İnsanlarda hastalık hafif etkili olup, ağız ve el bölgesinde lezyonlar veya kabarcıklar oluşmasına sebep olur. Çocuklarda daha etkili olduğu belirtilmiştir.

Şap hastalığı viral bir hastalık olduğundan kesin bir tedavisi yoktur. Hastalığın yayılmasını engellemek için bazı önlemler alınabilir:

Şap hastalığı tespit edilen hayvanların uygun şekilde izole edilmesi ve kullanılan ekipmanların dezenfekte edilmesi, hastalığın kontrol altına alınmasında kritik öneme sahiptir.