Hidrops fetalis tedavisi nasıl yapılır?

Hidrops fetalis, fetüsün vücut boşluklarında (örneğin karın, akciğerler veya kalp çevresinde) anormal sıvı birikmesi ile karakterize, ciddi ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Tedavisi, altta yatan nedene, gebelik haftasına, bebeğin durumuna ve ailenin tercihlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve pediatri, perinatoloji, neonatoloji, kardiyoloji, hematoloji gibi uzmanlık alanlarını içerir. Tedavi genel olarak doğum öncesi (prenatal) ve doğum sonrası (postnatal) olmak üzere iki ana başlıkta ele alınır.

Bu aşamadaki temel amaç, bebeğin hayatta kalma şansını artırmak ve doğuma kadar olan süreci mümkün olduğunca güvenli hale getirmektir.

• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Hidropsun nedeni belirlenmeye çalışılır. Örneğin:
  • İmmün Hidrops (Anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığından kaynaklanan): Bu durumda anne, bebeğin kırmızı kan hücrelerini yıkan antikorlar üretir. Tedavide, anne karnındaki bebeğeintrauterin kan transfüzyonuyapılır. Bu işlemde, ultrason rehberliğinde göbek kordonundan veya karından bebeğe temiz kan verilerek anemi (kansızlık) düzeltilmeye çalışılır.
  • Non-İmmün Hidrops (Diğer nedenler): Nedene yönelik tedavi planlanır. Örneğin:
    • Fetal aritmi (düzensiz kalp atımı) varsa, anneye verilen ilaçlarla (digoksin, flekainid vb.) bebeğin kalp ritmi düzeltilmeye çalışılır.
    • Fetüste ciddi anemi varsa (parvovirüs B19 enfeksiyonu gibi nedenlerle), yine intrauterin kan transfüzyonu uygulanabilir.
    • Göğüs kafesinde sıvı birikimi (plevral efüzyon) veya kist gibi yapılar varsa,şant yerleştirmeişlemi yapılabilir. Bu şant, fazla sıvının anne rahmindeki amniyon sıvısına boşalmasını sağlayarak akciğerlerin gelişimine yardımcı olur.
• Medikal Tedavi: Anneye verilen bazı ilaçlar (örn. dijital) fetüsün kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılabilir.
• Amniyotik Sıvının Azaltılması: Bebekteki ödem ve fazla amniyotik sıvı (polihidramniyos) rahmi aşırı gererek erken doğum riski oluşturabilir.Amniyosentezile bu fazla sıvı boşaltılabilir.
• Yakın İzlem: Anne ve bebek, sık aralıklarla ultrason, fetal ekokardiyografi ve Doppler incelemeleri ile çok yakından takip edilir. Bebeğin kalp atımı, sıvı birikimindeki artış, hareketleri ve genel durumu değerlendirilir.

Doğumun zamanı kritik bir karardır. Bebeğin akciğer olgunluğu değerlendirilir. Mümkünse, bebeğin akciğer gelişimini hızlandırmak için anneye kortikosteroid enjeksiyonu yapılır. Eğer bebeğin durumu hızla kötüleşiyorsa veya gebelik haftası uygunsa, sezaryen ile doğum planlanabilir. Doğum, yenidoğan yoğun bakım ünitesi (YYBÜ) olan tam teşekküllü bir merkezde yapılmalıdır.

Doğumdan hemen sonra tedavi, yenidoğan yoğun bakım ünitesinde başlar ve oldukça agresif bir yaklaşım gerektirir.

• Solunum Desteği: Hidropslu bebeklerde akciğer ödemi ve plevral efüzyon nedeniyle solunum sıkıntısı çok yaygındır. Hemenentübasyon(solunum tüpü takılması) vemekanik ventilatör(solunum cihazı) desteği gerekebilir. Göğüs boşluğundaki sıvı (plevral efüzyon) için göğüs tüpü takılarak drene edilir.
• Dolaşım Desteği: Kalp yetmezliği ve şok tablosu gelişebilir. Sıvı tedavisi, kan transfüzyonu ve kalp fonksiyonlarını destekleyici ilaçlar (inotropik ajanlar) kullanılır.
• Sıvı Dengesinin Sağlanması: Vücuttaki ödemi azaltmak için idrar söktürücü (diüretik) ilaçlar verilebilir. Sıvı ve elektrolit dengesi çok dikkatle takip edilir.
• Altta Yatan Nedene Yönelik Tedavi:
  • Şiddetli anemi varsa kan transfüzyonu yapılır.
  • Enfeksiyon varsa uygun antibiyotik veya antiviral tedavi başlanır.
  • Doğuştan kalp hastalığı veya diğer yapısal anomaliler varso, bunlara yönelik cerrahi veya medikal tedaviler planlanır.
• Destekleyici Bakım: Beslenme genellikle damar yoluyla (parenteral beslenme) sağlanır. Vücut ısısının korunması, ağrı kontrolü ve genel destek tedavisi uygulanır.

Hidrops fetalisin prognozu (hastalığın seyri) genellikle ciddidir ve hayatta kalma oranları, altta yatan neden, tanı konduğu gebelik haftası, doğumdaki durum ve eşlik eden anomalilere bağlı olarak büyük ölçüde değişir. İmmün hidrops, intrauterin transfüzyon tedavileri sayesinde daha iyi sonuçlar verebilirken, non-immün hidropsun prognozu genellikle daha kötüdür, özellikle de kromozomal anomali veya yapısal ciddi defektlerle birlikteyse. Erken teşhis, hızlı müdahale ve üst düzey bir tıbbi merkezde yönetim, hayatta kalma şansını önemli ölçüde artıran en önemli faktörlerdir.