Takıntı hastalığı, normalde saçma kabul edilen, akla uygun olmayan fakat kişinin iradesi dışında bilinçaltını ısrarlı ve zorlayıcı şekilde etkileyen ve tekrarlayıcı olan düşünceler nedeniyle oluşur. Bu tür düşünceler kişiyi belirgin şekilde rahatsız eder. Bu yüzden kişilerde kompülsiyon denilen zorlantı davranışlarla düşüncelerini bastırmak isterler. Düşüncelerinin mantıksız olduğunu bilseler bile kişiler bunlara engel olamaz. Takıntı hastalığı olan kişiler takıntı ve zorlantı döngüsünü sürekli yaşar ve buna mâni olamazlar. Günlük yaşamları bile bundan olumsuz etkilenmeye başlar. Düşüncelerini bastırmak için, yaptıklarını tekrarlamamak için günlük aktivitelerinden, sosyal yaşamdan uzaklaşmaya başlarlar. Kendilerine her açıdan sınır koymaya çalışırlar. Yani ellerini yıkmış birisinin ellerinin yeniden kirlenmemesi için elleriyle bir şeye dokunmamaya çalışmaması buna güzel bir örnektir. Yapılan davranışlar adeta ritüel haline getirilir. Takıntı hastalığı toplumda en fazla 29-40 yaşları arası kişileri etkiler. Hastalık devamında dalgalı bir süreçte ilerler. Ortaya çıkan belirtiler dönemsel olarak azalır ve çoğalır. Takıntı hastalığı bulunan kişilerle toplumdaki titiz olan mükemmeliyetçi olan kişiler aynı kefeye konmamalıdır. Bunun nedeni takıntı hastalığı olan kişilerin takıntıları tekrarlayıcı ve rahatsızlık verici şekilde olmasıdır. Titiz ve mükemmeliyetçi olanlarda bu özellik bulunmaz. Sadece normal kişilere göre daha itinalı olurlar.Takıntı Hastalığı Olanlarda Görülen Bazı Takıntı TürleriKirlenme Takıntısı:Bu en fazla görülen takıntılardan biridir. Takıntı hastası kişi üzerine etraftan bulaşacak pislikleri, tozları, mikropları, kirleri kafasına takar. Bu nedenle eşyalara hatta insanlara bile dokunmaktan kendini sakınır. Ellerini uzun süre yıkar, evini saatlerce temizler, banyoda saatlerce zaman geçirir. Bu etkiler günlük işlerini aksatır, sosyalleşmede sorun yaşarlar.Sevdiklerinin Başına Kötü Şeyler Gelme Takıntısı: Bu tür takıntısı olan kişiler sevdiklerini kötülüklerden korumak için akla uymayan mantıksız davranışlarda bulunur. Sürekli olarak sevdiklerinin başına gelebilecek kötü olayları kurgularlar. İşlerinin Ters Gideceği Takıntısı: Rutin işlerinde her zaman terslikle karşılaşacağını düşünen bu kişiler, kafasında bunları kurgular. Her şeyi, eşyaları, gidilecek yerleri, kişileri sorgular, kontrol ederler. Bunu takıntı derecesinde tekrarlar. Kendinin Başkalarına Zarar Vereceği Takıntısı: Böyle takıntıları olan kişiler başkalarına zarar vermekten çekinirler. Bu yüzden her türlü kesici aleti saklama eğiliminde olurlar. Ayrıca oldukları yeri terk eder, bazı şeyleri sayıyla yapmaya başlar, davranışlarını tekrar ederler. Eşyaları, Nesneleri Sayma Takıntısı: Böyle takıntısı olan kişilerde yürürken parkeleri sayar, geçen arabaları sayar, belli marka araçları sayar, ağaçları, çöp bidonlarını sayar. Bunun gibi kafasına takılan her şeyi sayma eğilimine girer. Eşyaların Düzgün Durmama Takıntısı: Takıntı hastalığı olan kişilerde böyle bir takıntı olabilir. Bulundukları ortamda eşyaların simetrik durmasını takıntı haline getirirler. Düzen takıntısı olarak nitelendirilen bu sorun kişinin günlük yaşamını etkileyecek derecede olur. Birisiyle konuşurken bir eşyanın simetrisine takılır ve konuşmayı bile dinleyemez. Takıntı Hastalığı Neden Olur? Takıntı Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?Takıntı Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?Hastaların tedavisi sırasında ailesinin de ona destek olması, bunun bir hastalık olduğunu kabul etmeleri gerekir. Tedaviden kaçınan hastaların ikna edilmesi ailesi tarafından daha kolay olur. Hasta yakınlarının takıntı hastalığını kabul ederek, hastanın iyileşmesine destek olmalıdır. Hastaya karşı ılımlı bir yaklaşım izlenmeli, onu sıkıntıya sokacak davranışlarda bulunulmamalıdır. |
Ellerimi yıkarken saatlerce zaman harcamaktan kendimi alıkoyamamak gerçekten zorlayıcı bir durum. Biliyorum ki bu davranışım mantıksız, ama her seferinde kendimi bu döngünün içinde buluyorum. Bir yandan, bu durumu aşmak için çabalıyorum fakat içimdeki o sıkıştıran his beni sürekli geri çekiyor. Tedavi yöntemlerinin etkili olup olmadığını merak ediyorum; çünkü bazen bu takıntılar beni sosyal yaşamımdan uzaklaştırıyor ve günlük işlerimi aksatıyor. Uzmanların önerdiği bilişsel davranışçı terapilerin işe yarayıp yaramayacağını, bu zorlantılı davranışları kontrol altına alıp alamayacağımı bilmek istiyorum. Kendimi daha iyi hissetmek, bu takıntılardan kurtulmak için ne kadar çaba harcamalıyım?
Cevap yazDeğerli Mecerre,
Yaşadığınız durum gerçekten zorlayıcı ve anladığım kadarıyla bu, günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyor. Takıntılı davranışlar, çoğu zaman kişinin kontrol edemediği bir döngüye dönüşebilir ve bu, hem fiziksel hem de psikolojik anlamda yorucu olabilir.
Durumu Anlamak
İlk olarak, bu davranışın nedenlerini anlamak önemlidir. Bazen stres, kaygı veya başka duygusal faktörler bu tür takıntıların tetikleyicisi olabilir. Kendinizi bu döngünün içinde bulduğunuzda, bu durumun geçici olduğunu ve üstesinden gelebileceğinizi hatırlamak önemlidir.
Tedavi Yöntemleri
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), bu tür zorlantılı davranışların yönetiminde oldukça etkili olabilir. Uzmanlar, bu terapinin düşünce kalıplarınızı ve davranışlarınızı değiştirmeye yardımcı olabileceğini belirtmektedir. Özellikle, tetikleyicilerinizi tanımak ve bu tetikleyicilere karşı alternatif davranışlar geliştirmek üzerine çalışmak faydalı olabilir.
Çaba ve Sabır
Kendinizi daha iyi hissetmek ve takıntılardan kurtulmak için çaba harcamak elbette önemli. Ancak bu süreç zaman alabilir ve sabır gerektirir. Küçük adımlarla ilerlemek, büyük değişiklikler için sağlam bir temel oluşturabilir. Kendinize karşı nazik olun ve her ilerlemenizi kutlayın.
Son olarak, profesyonel destek almak da bu süreçte size yardımcı olabilir. Bir terapist ile çalışarak, duygularınızı ve düşüncelerinizi daha iyi yönetebilir, sosyal hayatınıza daha sağlıklı bir şekilde dönebilirsiniz.
Umarım bu düşünceler, yaşadığınız zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olur. Kendinize karşı nazik olmayı unutmayın.
Takıntı hastalığı yaşayan birisi olarak, neden ellerimi yıkarken saatlerce zaman harcamaktan kendimi alıkoyamıyorum? Normalde bu davranışın mantıksız olduğunu biliyorum, ama yine de yapmadan duramıyorum. Bu durumu nasıl aşabilirim? Tedavi yöntemleri gerçekten etkili mi?
Cevap yazMerhaba Türksan,
Öncelikle, yaşadığınız durumun oldukça zorlayıcı olduğunu anlıyorum. Takıntı hastalığı, ya da diğer adıyla obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), gerçekten de kişinin hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Ellerini yıkama gibi kompulsif davranışlar, genellikle anksiyetenin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve bu davranışları tekrar etmek, kısa süreli bir rahatlama sağlasa da uzun vadede bu döngüyü pekiştirebilir.
Bu durumu aşmanın birkaç yolu var. Öncelikle, bir uzmana danışarak profesyonel yardım almanı öneririm. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve maruz bırakma ve tepki önleme (ERP) gibi terapi yöntemleri OKB tedavisinde oldukça etkilidir. Bu terapiler, düşünce ve davranışların yeniden yapılandırılmasına yardımcı olabilir.
Ayrıca, ilaç tedavisi de bazen gerekli olabilir ve bu konuda bir psikiyatristle görüşerek uygun tedavi yöntemini belirleyebilirsin. İlaçlar, beyindeki kimyasal dengenin düzenlenmesine yardımcı olabilir ve anksiyetenin azalmasına katkı sağlayabilir.
Unutma ki, bu tür rahatsızlıkların tedavisi zaman alabilir ve sabır gerektirir. Kendine karşı nazik ol ve küçük adımlarla ilerlemeye çalış. Profesyonel destek alarak, bu durumu yönetebilir ve yaşam kaliteni artırabilirsin.
Sağlıklı günler dilerim.