Kemik kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Kemik kanseri tedavisi, tümörün türüne, evresine, yerine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilmiş bir şekilde planlanır. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve onkologlar, ortopedik cerrahlar, radyasyon onkologları ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından yürütülür. Temel tedavi yöntemleri cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi olmak üzere üç ana başlıkta toplanabilir, ancak bunların kombinasyonları da sıklıkla kullanılır.

Cerrahi, kemik kanserinde en yaygın ve etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Amaç, kanserli dokuyu mümkün olduğunca tamamen çıkarmak ve fonksiyonel uzvun korunmasını sağlamaktır.

• Limb-salvage (Uzvun Korunması) Cerrahisi: Bu yöntemde, tümör ve çevresindeki bir miktar sağlıklı doku çıkarılır, ancak uzvun kendisi korunur. Eksik kalan kemik veya eklem bölümleri protezler, kemik greftleri veya diğer rekonstrüktif yöntemlerle onarılır. Bu, özellikle erken evre tümörlerde tercih edilir.
• Amputasyon: Eğer tümör çok büyükse, önemli damar veya sinirlere yayılmışsa veya limb-salvage cerrahisi mümkün değilse, uzvun bir kısmının veya tamamının kesilmesi gerekebilir. Amputasyon sonrası protez kullanımı ile hastanın yaşam kalitesi artırılabilir.
• Küretaj ve Kriyocerrahi: Bazı iyi huylu veya düşük dereceli tümörlerde, tümör kazındıktan sonra kalan boşluk kriyoterapi (dondurma) veya kemik çimentosu gibi yöntemlerle tedavi edilerek nüks riski azaltılır.

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için ilaçların kullanıldığı sistemik bir tedavidir. Özellikle osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi agresif kemik kanserlerinde yaygın olarak uygulanır.

• Neoadjuvan Kemoterapi: Cerrahi öncesi verilir; tümörü küçültmek, cerrahiyi kolaylaştırmak ve mikrometastazları hedeflemek için kullanılır.
• Adjuvan Kemoterapi: Cerrahi sonrası uygulanır; kalan kanser hücrelerini yok etmek ve nüks riskini azaltmak amacıyla yapılır.
• İlaçlar genellikle damar yoluyla verilir ve yan etkileri (bulantı, saç dökülmesi, bağışıklık sisteminde zayıflama) olabilir, ancak bu etkiler destekleyici tedavilerle yönetilebilir.

Radyoterapi, yüksek enerjili ışınlar kullanarak kanser hücrelerini tahrip etmeyi amaçlar. Kemik kanserlerinde cerrahiye alternatif veya tamamlayıcı olarak kullanılabilir.

• Özellikle cerrahi sonrası tümörün tam çıkarılamadığı durumlarda veya Ewing sarkomu gibi radyasyona duyarlı tümörlerde tercih edilir.
• Ameliyat edilemeyen tümörlerde (örneğin omurga veya pelvis gibi zor bölgelerde) ağrıyı hafifletmek ve tümör büyümesini kontrol altına almak için kullanılabilir.
• Modern teknikler (IMRT, stereotaktik radyocerrahi) ile sağlıklı dokular daha iyi korunabilir.

Son yıllarda, kemik kanseri tedavisinde daha spesifik yaklaşımlar geliştirilmiştir.

• Hedefe Yönelik Tedaviler: Belirli genetik mutasyonlara veya proteinlere odaklanan ilaçlardır (örneğin, denosumab gibi kemik yıkımını engelleyen ajanlar).
• İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerine saldırmasını sağlayan tedavilerdir; klinik çalışmalarda umut vaat etmektedir, ancak kemik kanserinde kullanımı sınırlıdır.

Kemik kanseri tedavisinde, hastanın yaşam kalitesini artırmak için destekleyici bakım önemlidir.

• Ağrı Yönetimi: İlaçlar, sinir blokları veya radyoterapi ile ağrı kontrol altına alınır.
• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Cerrahi veya diğer tedaviler sonrası hareket kabiliyetini geri kazanmak için egzersiz programları uygulanır.
• Psikolojik Destek: Hastalar ve aileleri için danışmanlık hizmetleri sunulur.

Tedavi sonrası düzenli takip, nüks veya yan etkilerin erken tespiti açısından kritiktir. Bu, periyodik muayeneler, görüntüleme testleri (MR, BT) ve kan testlerini içerir.

Sonuç olarak, kemik kanseri tedavisi karmaşık olabilir, ancak erken teşhis ve kişiselleştirilmiş tedavi planları ile başarı oranları önemli ölçüde artmaktadır. Hastaların tedavi sürecinde aktif rol almaları ve sağlık ekibiyle iş birliği yapmaları önerilir. Unutmayın, bu bilgiler genel niteliktedir; tanı ve tedavi için mutlaka bir uzman hekime başvurulmalıdır.