Guatr hastalığı, tiroid bezinden kaynaklanan bir hastalık grubudur. Tek bir hastalık olmayıp, farklı şekillerde tedavi edilmesi gereken ve belirtileri de farklı olan birçok hastalıktan meydana gelir. Endokrin bir bez olan tiroid bezi boynun ön kısmında yer alır ve salgıladığı hormonlar kan dolaşımıyla farklı vücut organları ve dokularında işlev görür. Bu sayede metabolizma düzenlenir. Tiroid bezi hastalıklarının bir kısmı ilaçla tedavi edilirken, bir kısmı da tiroid kanseri gibi ciddi tedavileri gerektiren rahatsızlıklardan oluşur. En fazla görülenleri, tiroid hormonlarının üretiminden kaynaklanan sorunlardır. Tiroid bezinin salgıladığı iki hormondan biri T3, diğeri ise T4 olarak bilinen tiroksin hormonudur. Bu hormonlar az salgılandığında hipotiroidi, fazla salgılandığında ise hipertiroidi denilen rahatsızlık gelişir. Tiroid bezi iltihaplandığında buna tiroidit denir. Normalden büyük olan tiroid bezi ise guatr olarak tanımlanır.

Guatr, tek bir hastalıktan oluşmaz. Farklı belirtileri olan ve tedavileri farklı olan birçok hastalıktan meydana gelir. Guatr hastalığı tanımı tek başına yetersizdir. Üç grup halinde değerlendirilen guatr hastalıkları alt gruplara da ayrılır:

Guatr hastalarında görülen belirtiler hastalığın türüne göre farklılık gösterir. Hormonların fazla salgılandığı hipertiroidizm durumunda hastalarda iştah artışı olsa da kilo kaybı görülür. Çabuk yorulma, sinirlilik, sıcağa tahammül edememe, terleme, kan basıncının yükselmesi, kalpte çarpıntı, ishal, ağızda kuruma, sık idrar yapma, bol su içme, bakışlarda korku ve şaşkınlık ifadeleri, el titremesi, gece idrara çıkma gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca bu hastalarda göz kapağında yukarı çekilme, şişme, göz kaslarındaki sorunlardan dolayı yana, yukarıya ve üste bakmada zorluk, göz küresinde öne çıkma gibi göz bulgularından oluşan şikâyetler olabilir.

Tiroit hormonlarının az salgılandığı hipotiroidizm durumunda ise, vücutta genel olarak hareketlerde azalma, erken yorulma, kalp atımlarının yavaşlaması, konuşmada yavaşlık, kısık sesle konuşma, sesin kalınlaşması, ciltte kalınlaşma, kabızlık, saçların dökülmesi, cilt kuruluğu, yüz ve göz kapaklarının şişmesi, terlemenin az olması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Guatr hastalığının hangi türde olduğu teşhis edildikten sonra, hormon azlığı olan guatr hastaları ilaçla tedavi edilir. Fazla hormon olduğunda ise tedavide önce hormon üretiminin engellenmesine yönelik ilaçlar kullanılır. Hormonlar normal düzeye geldiğinde ise cerrahi ve radyoaktif iyot yöntemlerinden biri kullanılarak tedavi edilir. Eğer hormon dengesinde bir sorun yoksa ve sadece tiroid bezinde nodüller bulunuyorsa hasta cerrahi ile tedavi edilir.

Tiroit bezi içinde nodüller varsa ya da bez tamamen büyüdüyse tedavide ameliyat yapılması gerekebilir. Guatr hastalığı her zaman ameliyatla tedavi edilmez. Ameliyat seçeneğinin tercih edilmesi için, boyundaki büyümüş guatr estetik sorun haline gelmeli, büyüme nedeniyle yemek ve soluk borusu şikayetleri olmalı, bu nedenle hormon dengesizliği olmalı ya da guatr kanseri teşhisi yapılmalıdır.

Normalde guatr hastalığı, tiroid bezinde kanser olmadan büyümenin olmasıyla meydana gelir. Ancak guatr büyümesinin kanser tespiti için incelemeler yapılmalıdır. Tespitlerde guatr hastalığının %15 oranında kanserleşme eğiliminin olduğu görülmüştür. Hastalardaki hormon azlığı ilaçla tedavi edilse bile, guatr hastalığı tekrarlayabilir. Nodüllerde küçülse bile yeniden büyüme eğilimine girebilir. Guatr ameliyatla alınsa bile tekrarlayabilir. Bu özellikle bezdeki nodül sayısı fazla olduğunda görülen bir durumdur. Bu yüzden guatr hastalığı tedavi planlaması doğru yapılmalıdır. Hastalar ilk başta tüm tetkikler ve değerlendirmeler yapıldıktan sonra tedaviye alınmalıdır.